Το παιδί μου περνά πολλές ώρες στον υπολογιστή

Οι περισσότεροι χρήστες που καταφεύγουν στην εικονική πραγματικότητα του Διαδικτύου για αναζήτηση χάρης, παρέας και ανακούφισης αδυνατούν να διαχειριστούν δυσάρεστες συναι­σθηματικές καταστάσεις. Η μοναξιά, τα προβλήματα γάμου, το εργασιακό άγχος, η ανία, η κατάθλιψη, τα οικονομικά προβλή­ματα, η ανασφάλεια για την εξωτερική εμφάνιοη, το άγχος, άλ­λοι εθισμοί και η περιορισμένη κοινωνική ζωή είναι οι κυριότεροι παράγοντες που ωθούν το χρήστη σε υπερβολική ενασχόλη­ση με τις εφαρμογές του Διαδικτύου. Η βελτίωση της αυτοπεποί­θησης, η καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων και η αντιμετώπιση των ψυχοουναισθηματικών δυσκολιών μπορούν να βοηθήσουν ένα χρήστη να μετριάσει τη χρήση.

Από τον ψυχίατρο, Γεώργιο Φλώρο

Οι συνηθέστερες γνωστικές διαστρεβλώσεις που πρέπει να ανασκευαστούν είναι συνήθως:

• Μόνο στο Διαδίκτυο γίνομαι αποδεκτός/ή.
• Οι καλύτεροί μου φίλοι είναι αυτοί στο Διαδίκτυο.
• Μέσω του Διαδικτύου μπορώ να ανοιχτώ καλύτερα στους άλ­λους.
• Οι ψηφιακοί φίλοι μου με βρίσκουν έξυπνο/η, διασκεδαστικό/ή, γοητευτικό/ή.
• Είμαι πιο δημιουργικός/ή στο Διαδίκτυο.

Ο χρήστης ενθαρρύνεται να κάνει μια πιο ρεαλιστική εκτίμη­ση για τις δεξιότητές του, την εικόνα του εαυτού του και τις σχέ­σεις του με τους άλλους και να αναζητήσει στον πραγματικό κό­σμο στήριξη και κάλυψη των αναγκών του.

Η παρέμβαση στην οικογένεια στοχεύει στη βελτίωση της επι­κοινωνίας μεταξύ των μελών, της κατανόησης της φύσης του προ­βλήματος του εθισμένου ατόμου από τα άλλα μέλη και κρίνεται απαραίτητη στις περιπτώσεις εθισμού ανηλίκων στο Διαδίκτυο.

Τα παιδιά και οι έφηβοι αποκτούν ψυχολογική εξάρτηση από το Διαδίκτυο, γιατί μέσα από τη χρήση αισθάνονται καλύτερα, ενισχύεται η αυτοεκτίμησή τους ή ανακουφίζονται από τα άγχη του σχολείου, της οικογένειας, της εφηβείας. Ο γονέας θα πρέπει να προσεγγίσει το εξαρτημένο παιδί με ηρεμία και χωρίς επικρι- τική διάθεση και να ακούσει με προθυμία, έτσι ώστε να εγκατα­σταθεί ένας αμφίδρομος δίαυλος επικοινωνίας. Η ψυχοεκπαίδευ­ση της οικογένειας κρίνεται απαραίτητη ώστε να καταλάβουν πό­σο εθιστικό μπορεί να είναι το Διαδίκτυο. Πρέπει να γίνει κατα­νοητό πως η συμπεριφορά του χρήστη δεν είναι αποτέλεσμα αδια­φορίας ή τεμπελιάς. Ο χρήστης βρίσκεται σε μια φάση που αδυ­νατεί να ελέγξει τη συνήθειά του και χρειάζεται βοήθεια.

Κάποια σημεία στα οποία θα πρέπει να σταθεί ο γονέας προκειμένου να βοηθήσει το παιδί του είναι τα εξής:

• Κοινή στάση των δύο γονέων απέναντι στο πρόβλημα. Οι δύο γονείς θα πρέπει να συμφωνήσουν πάνω σε μια κοινή στρατηγική αντιμετώπισης και να θέσουν κοινούς στόχους, αφού πρώτα θα έχουν συνδιαμορφώσει ενιαία άποψη για το μέγεθος του προβλήματος.
• Να δείξουν ότι ενδιαφέρονται. Τα παιδιά συχνά τείνουν να ερμηνεύουν τις ερωτήσεις των γονέων τους ως κριτική, έλεγ­χο ή κατηγορία και αντιδρούν αμυντικά. Ο γονέας θα πρέ­πει να καθησυχάσει το παιδί και να έχει μια προσέγγιση κα­τά την οποία δε θα του απευθύνει κατηγορίες ή θα γεννά συ­ναισθήματα ενοχής.

Συνεργασία με το παιδί για την κατάρτιση ενός προγράμματος χρήσης του Διαδικτύου. Η ανάθεση ενός ενεργού ρό­λου στο παιδί μπορεί να το κινητοποιήσει για την αντιμετώ­πιση του προβλήματος.

• Τοποθέτηση του υπολογιστή σε ένα ορατό σημείο. Πολλά παιδιά έχουν τον υπολογιστή στο υπνοδωμάτιό τους, με απο­τέλεσμα να μένουν για ώρες συνδεδεμένα στο Διαδίκτυο, χω­ρίς να το γνωρίζουν οι γονείς τους. Είναι σκόπιμο τουλάχι­στον για κάποιο διάστημα ο υπολογιστής να μεταφερθεί σε κάποιο άλλο χώρο, όπου ο γονέας θα μπορεί να επιβλέπει και να ελέγχει το συνολικό χρόνο σύνδεσης στο Διαδίκτυο, καθώς και την εμπλοκή οε επικίνδυνες για το παιδί διαδι- κτυακές δραστηριότητες.
• Προσφορά υποστήριξης και όχι κάλυψης. Πολλά παιδιά χά­νουν σχολικές ώρες λόγω της υπερβολικής ενασχόλησής τους με το Διαδίκτυο, δεν τηρούν τις προθεσμίες για τις σχολικές εργασίες και ζητούν κάλυψη από τους γονείς προκειμένου να αποφύγουν τις συνέπειες. Ο γονέας δε θα πρέπει να υπο- κύψει σε αυτές τις απαιτήσεις, ακόμα και αν αυτό οδηγήσει σε προσωρινή εκδήλωση θυμού και εχθρότητας από μέρους του παιδιού. Η παροχή υποστήριξης στο παιδί δε θα πρέ­πει να παίρνει μορφές που μπορεί να ενισχύσουν αντί να αμ­βλύνουν την εθιστική συμπεριφορά του.
• Καλλιέργεια εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Το παιδί θα πρέπει να ενθαρρύνεται από μικρή ηλικία να ξεκινήσει κά­ποια εναλλακτική δραστηριότητα που θα του είναι ευχάρι­στη, έτσι (όσιε να αισθάνεται λιγότερο την ανάγκη να κατα- φύγει στο Διαδίκτυο ως πηγή χαράς και ευχαρίστησης.

Προτεινόμενες τεχνικές βελτίωσης της επικοινωνίας στην οικογένεια

• Θέσπιση συγκεκριμένων στόχων.

Οι αλλαγές στη χρήση του Διαδικτύου θα πρέπει να είναι βαθμιαίες και σταδιακές. Οι ώρες χρήσης θα πρέπει να συμφωνηθούν ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά και να αφορούν συγκεκριμέ­νες διαδικτυακές δραστηριότητες.

• Με τη συζήτηση όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες.

Οι γονείς και τα παιδιά θα πρέπει να προσεγγίσουν το πρό­βλημα που έχει ανακύψει με διάθεση να βρεθεί λύση και όχι εν θερμώ, πράγμα που θα οδηγήσει σε συνεχείς αλληλοκατηγορίες. Δεν είναι δυνατόν να διεξαχθεί γόνιμος διάλογος όταν κυριαρχούν συναισθήματα επιθετικότητας και θυμού.

• Με τη διατύπωση σαφών θέσεων.

Θα πρέπει να οριστεί με σαφήνεια ποιες είναι οι συμπεριφο­ρές που ενοχλούν, το μέγεθος της δυσφορίας που προκαλούν και ποιες ακριβώς είναι οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν.

• Αποφυγή αλληλοκατηγοριών.

Η επικριτική διάθεση δε θα βοηθήσει στην εξεύρεση μιας λύ­σης. Οι επιθέσεις οδηγούν σε αμυντικές συμπεριφορές και έτσι δεν μπορεί κανείς να προσεγγίσει σε βάθος το πρόβλημα.

• Σεβασμός και προσπάθεια κατανόησης της συναισθηματι­κής κατάστασης του εθισμένου χρήστη.

Αποδοχή της πιθανότητας να υπάρξει αρνητική ανταπόκριση.

Ο εθισμένος χρήστης είναι πιθανό να αρνηθεί το πρόβλημα και να μη διατίθεται να μπει σε διάλογο για το θέμα χρήσης του Διαδικτύου. Αυτό δεν πρέπει να αποθαρρύνει τους γο­νείς, που μπορούν να επανέλθουν στο θέμα σε μια πιο κα­τάλληλη στιγμή και λιγότερο φορτισμένη συναισθηματικά.